Werniks to szlachetny lakier stosowany do celów artystycznych (malarskich). W najprostszej postaci jest roztworem naturalnej lub syntetycznej twardej żywicy w olejku lotnym, alkoholu lub innym rozpuszczalniku. W zależności od przeznaczenia i wymagań skład werniksu może być dużo bardziej złożony.
Werniksy w technikach malarskich (zwłaszcza olejnej i temperowej) stosuje się w zasadzie na cztery sposoby:
Podstawowym składnikiem werniksu jest żywica rozpuszczana w odpowiednim rozpuszczalniku. Właściwości rozpuszczalnika decydują o przydatności werniksu do zamierzonych celów – między innymi musi dość szybko i bez reszty wysychać i nie może być agresywny względem podeschniętych farb. W zależności od rodzaju rozpuszczanej żywicy stosuje się:
Z żywic naturalnych najczęściej stosowane są:
W XVI i XVII w. na północy Europy używano (i wysoko ceniono) „balsamy” olejne, otrzymywane z oleju lnianego, zagęszczonego na słońcu do konsystencji miodu; po rozpuszczeniu w terpentynie lub olejku terpentynowym powstawał werniks. Według obecnej wiedzy technologicznej stosowanie takich werniksów może być niebezpieczne dla trwałości obrazu olejnego, jednak tworzone z ich użyciem obrazy przetrwały setki lat bez znaczących uszkodzeń.
Współcześnie stosowane są także żywice syntetyczne, zwłaszcza akrylowe, rzadziej winylowe, jednak skład werniksów syntetycznych pozostaje zwykle tajemnicą producenta.
Werniks składający się wyłącznie z roztworu żywicy jest nazywany chudym i stosowany najczęściej jako werniks końcowy (ze względu na łatwość zdjęcia lub zmycia zabrudzonej lub uszkodzonej warstwy wierzchniej) i pośredni (ze względu na neutralność wobec warstw obrazu).
Właściwości werniksu można modyfikować przez dodatki:
Werniksy nakładać można pędzlem (najlepiej specjalnie do tego przeznaczonym, szerokim i miękkim), dłonią (sposób preferowany przez wielu artystów) lub przez natryskiwanie (większość obecnie produkowanych werniksów, zwł. syntetycznych, sprzedawana jest w postaci aerozolu).
Werniks należy nakładać jak najcieńszą warstwą, dla otrzymania grubszej warstwy ew. powtarzając zabieg. W wypadku werniksu końcowego konieczne jest całkowite wyschnięcie obrazu, co trwa od kilku dni (tempera, akryl, szybkoschnące farby olejne) do kilku tygodni (farby olejne z dużym dodatkiem werniksu), a nawet kilkunastu miesięcy (olejne impasty, obrazy malowane szpachlą). Nałożenie werniksu końcowego na niewyschnięty obraz grozi jego nieodwracalnym uszkodzeniem (głębokie spękania, krakelura, złuszczanie fragmentów obrazu).
W ofercie sklepu pan plastyczny znajdują się zarówno werniksy w sprayu jak i tradycyjne werniksy
SZMAL Werniks damarowy matowy 150ml
SZMAL Werniks damarowy retuszerski 150ml
SZMAL Werniks damarowy błyszczący 150ml
SZMAL Werniks damarowy satynowy 150ml
Schmincke Glanz- Varnish
RENESANS Werniks do akryli 400ml