Papiery Akwarelowe

Średniowiecze i wczesna Europa

W Europie w średniowieczu malarstwo akwarelowe było rzadkością. Używano głównie pergaminu i papieru czerpanego, jednak technika akwarelowa nie była jeszcze popularna. Akwarele stosowano głównie w iluminacjach manuskryptów, gdzie służyły do wypełniania konturów delikatnymi kolorami.

Renesans i rozwój papierów akwarelowych

W okresie renesansu, zwłaszcza we Włoszech i Niderlandach, zaczęto wykorzystywać akwarele do tworzenia szkiców i studiów. Powstały pierwsze papiery produkowane z mieszanki bawełny i lnu, które były bardziej chłonne i lepiej przyjmowały farbę wodną.

XVIII i XIX wiek – Złoty wiek akwareli

XVIII wiek to czas, gdy akwarele stały się niezwykle popularne w Europie, szczególnie w Anglii. Artyści tacy jak William Turner i Thomas Girtin wykorzystywali papiery akwarelowe do tworzenia pejzaży i scen rodzajowych.

W tym okresie powstały pierwsze profesjonalne papiery akwarelowe produkowane ręcznie. Jedną z najbardziej znanych manufaktur była francuska fabryka Arches, która zaczęła wytwarzać wysokiej jakości papiery już w XV wieku. Arches stało się synonimem luksusowych papierów bawełnianych o wyjątkowej trwałości.

XX i XXI wiek – standaryzacja i nowoczesne technologie

Nowoczesne technologie umożliwiły produkcję papierów maszynowych o wysokiej jakości. Dzięki różnym metodom produkcji powstały papiery tłoczone na zimno (cold press), tłoczone na gorąco (hot press) i gruboziarniste (rough), które stały się standardem wśród akwarelistów na całym świecie.

Podział papierów akwarelowych

1. Ze względu na sposób produkcji

a) Papier czerpany

• Produkowany ręcznie lub półręcznie.

• Charakteryzuje się nieregularnymi brzegami (szarpanymi).

• Zwykle wykonany w 100% z bawełny.

• Doskonała chłonność i trwałość.

• Przykłady: Arches, Fabriano Artistico.

b) Papier maszynowy

• Produkowany mechanicznie na dużą skalę.

• Równomierna faktura i krawędzie.

• Może być wykonany z bawełny, celulozy lub mieszanki.

• Przykłady: Canson Montval, Hahnemühle Britannia.

2. Ze względu na materiał

a) Papier bawełniany

• Najwyższa jakość, w 100% z włókien bawełnianych.

• Doskonała chłonność i trwałość.

• Odporny na deformację podczas malowania na mokro.

• Idealny do technik mokre w mokre i laserunkowych.

b) Papier celulozowy

• Tańszy i mniej trwały od bawełnianego.

• Szybciej się deformuje pod wpływem wody.

• Odpowiedni dla początkujących lub do szkiców.

c) Papier mieszany

• Połączenie bawełny i celulozy.

• Oferuje kompromis między ceną a jakością.

• Wytrzymały, ale nie tak elastyczny jak papier bawełniany.

3. Ze względu na gramaturę

• Lekki (do 200 g/m²): Szybko się deformuje, odpowiedni do szkiców i prób.

• Średni (200–300 g/m²): Najpopularniejszy wśród akwarelistów, dobrze znosi pracę na mokro.

• Ciężki (300–800 g/m²): Nie wymaga wstępnego moczenia, stabilny i odporny na odkształcenia.

4. Ze względu na fakturę

a) Cold press (papier prasowany na zimno)

• Znany też jako NOT (not hot pressed).

• Delikatnie ziarnista faktura.

• Najpopularniejszy wśród akwarelistów ze względu na uniwersalność.

b) Hot press (papier prasowany na gorąco)

• Gładka powierzchnia, odpowiednia do szczegółowych prac i ilustracji botanicznych.

• Szybko schnie, nadaje się do precyzyjnych linii.

c) Rough (papier gruboziarnisty)

• Mocno chropowata powierzchnia.

• Nadaje obrazom fakturę i wyrazistość.

• Idealny do dynamicznych, ekspresyjnych technik.

5. Ze względu na kolor

• Biały: Najczęściej stosowany, neutralny i wszechstronny.

• Naturalny kremowy: Delikatnie ociepla kolorystykę pracy.

• Kolorowy: Papier w odcieniach niebieskim, szarym, beżowym lub czarnym – dodaje głębi i kontrastu w kompozycjach.

Zastosowanie papierów akwarelowych

1. Malarstwo akwarelowe:

   • Mokre w mokre: Uzyskiwanie delikatnych przejść i efektów rozmycia.

   • Mokre na suche: Precyzyjne detale i wyraziste kształty.

   • Laserunki: Nakładanie przezroczystych warstw farby.

2. Techniki mieszane:

   • Łączenie akwareli z tuszem, pastelami czy kredkami akwarelowymi.

3. Ilustracja botaniczna:

   • Najczęściej stosowane papiery hot press ze względu na gładkość i precyzję.

4. Pejzaże i portrety:

   • Cold press lub rough zapewniają odpowiednią fakturę i dynamikę malarską.

Papiery akwarelowe przeszły długą drogę ewolucji – od ręcznie czerpanych arkuszy w renesansowych warsztatach po współczesne maszynowo produkowane bloki najwyższej jakości. Wybór odpowiedniego papieru jest kluczowy dla uzyskania oczekiwanych efektów, dlatego warto zwrócić uwagę na gramaturę, fakturę oraz materiał wykonania. Dzięki szerokiej gamie dostępnych opcji każdy artysta może znaleźć papier idealnie dopasowany do swoich technik i stylu pracy.